Trong sản xuất công nghiệp hiện đại, thiết kế chiếu sáng nhà xưởng không chỉ đơn thuần là cung cấp đủ ánh sáng cho công nhân làm việc. Một hệ thống chiếu sáng được thiết kế khoa học sẽ giúp tăng năng suất lao động, đảm bảo an toàn sản xuất, giảm tai nạn lao động và đặc biệt là tiết kiệm chi phí vận hành điện năng cho doanh nghiệp.
Vậy đâu là những yếu tố quan trọng khi thiết kế chiếu sáng nhà xưởng? Lựa chọn đèn gì? Bố trí ánh sáng như thế nào để đạt hiệu quả tối ưu? Cùng ALED khám phá chi tiết qua bài viết sau.
Xem Nhanh
1. Tại Sao Thiết Kế Chiếu Sáng Nhà Xưởng Lại Quan Trọng?
Không có ánh sáng phù hợp, công nhân sẽ khó khăn trong việc quan sát chi tiết, từ đó dễ dẫn đến lỗi sản phẩm và tai nạn lao động. Theo các nghiên cứu từ các tổ chức như OSHO hay IES/ANSI, ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và hiệu quả công việc, đặc biệt trong các ngành yêu cầu độ chính xác cao như cơ khí, điện tử, dệt may, thực phẩm.
Ngoài ra, hệ thống chiếu sáng hiện đại còn giúp doanh nghiệp:
-
Tiết kiệm chi phí điện năng lên đến 40%
-
Giảm thiểu chi phí bảo trì, thay thế
-
Cải thiện tinh thần làm việc của nhân viên
-
Tuân thủ các quy định an toàn lao động
2. Các Yếu Tố Cần Lưu Ý Trong Thiết Kế Chiếu Sáng Nhà Xưởng
2.1 Tuân Thủ Tiêu Chuẩn Chiếu Sáng Công Nghiệp
Khi thiết kế chiếu sáng nhà xưởng, bắt buộc phải tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế và trong nước để đảm bảo an toàn và hiệu suất làm việc. Dưới đây là các mức chiếu sáng tham khảo theo tiêu chuẩn IES/ANSI:
| Khu vực | Độ rọi khuyến nghị (Lux) |
|---|---|
| Khu vực lưu trữ, kho hàng | 100 – 200 |
| Sản xuất cơ bản (gia công chi tiết lớn) | 200 – 500 |
| Gia công chi tiết nhỏ/phức tạp | 500 – 1000 |
| Kiểm tra chất lượng sản phẩm | >1000 |
| Văn phòng trong nhà máy | 300 – 500 |
Ghi chú: Lux là đơn vị đo độ sáng tại bề mặt làm việc, không phải công suất đèn. Cần tính toán để ánh sáng đến được đúng vị trí công nhân thao tác.
2.2 Chiều Cao Trần Và Khoảng Cách Đèn
Chiều cao trần nhà xưởng là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến lựa chọn loại đèn và cách bố trí hệ thống chiếu sáng. Trần càng cao → cần đèn có quang thông lớn hơn và bố trí dày hơn để đảm bảo đủ ánh sáng mặt sàn.
| Chiều cao trần (ft) | Quang thông đèn (Lumens) | Khoảng cách đèn (ft) |
|---|---|---|
| 10 – 20 | 10.000 – 20.000 | 10 – 20 |
| 20 – 30 | 22.000 – 35.000 | 15 – 25 |
| 30 – 40 | 35.000 – 47.000 | 19 – 29 |
| > 40 | > 47.000 | 30 – 40 |
Lưu ý thêm: Nếu xưởng có điều kiện môi trường khắc nghiệt (nhiệt độ cao, độ ẩm, bụi bẩn), nên sử dụng đèn có chỉ số IP ≥ 65 để tăng độ bền.
2.3 Lựa Chọn Loại Đèn Phù Hợp
Hiện nay, các loại đèn LED nhà xưởng là lựa chọn phổ biến nhờ vào tuổi thọ cao, tiết kiệm điện và dễ dàng lắp đặt.
Các loại đèn LED phổ biến:
-
Đèn High Bay LED: Dành cho trần cao từ 6m trở lên. Có hai dạng chính là UFO (tròn) và Linear (dài), phù hợp cho xưởng rộng hoặc kho hàng lớn.
-
Đèn Low Bay LED: Dành cho trần thấp từ 3m đến 6m. Thích hợp với xưởng nhỏ, nhà kho, gara sửa xe.
-
Đèn LED Panel / Tuýp LED: Sử dụng ở khu vực văn phòng, phòng kỹ thuật, khu vực kiểm tra.
-
Đèn LED tích hợp cảm biến: Bật tắt theo chuyển động, giúp tiết kiệm điện năng tối đa.
2.4 Nhiệt Độ Màu Và Chỉ Số Hoàn Màu CRI
-
Nhiệt độ màu (Kelvin): Lựa chọn ánh sáng trắng trung tính (4000K – 6000K) để tạo cảm giác tỉnh táo và chính xác khi làm việc.
-
Chỉ số hoàn màu (CRI): Tối thiểu từ 75 – 85 cho hầu hết các công việc. Với các công việc yêu cầu độ chính xác cao về màu sắc (in ấn, may mặc), nên chọn CRI ≥ 90.
2.5 Bố Trí Đèn Trong Nhà Xưởng
Nguyên tắc khi bố trí đèn:
-
Đảm bảo ánh sáng đồng đều, không có vùng tối hoặc lóa.
-
Bố trí đèn theo dạng lưới (hình chữ nhật hoặc zic zac) để chiếu sáng toàn diện.
-
Số lượng đèn phải cân đối giữa chiều dài, rộng và chiều cao xưởng.
-
Tránh bố trí đèn quá sát tường hoặc máy móc làm ánh sáng bị hấp thụ.
Ví dụ thực tế: Xưởng sản xuất có diện tích 1000m², trần cao 9m → Nên sử dụng khoảng 20 đèn UFO LED công suất 150W, chia thành 4 hàng, mỗi hàng 5 đèn.
3. Giải Pháp Tiết Kiệm Điện Năng Khi Chiếu Sáng Nhà Xưởng
Chiếu sáng có thể chiếm tới 30% tổng chi phí điện năng của nhà xưởng nếu không được tối ưu. Một số giải pháp hiệu quả gồm:
3.1 Chuyển Đổi Sang LED
-
Tiêu thụ ít điện hơn 40-60% so với đèn huỳnh quang hay halogen.
-
Tuổi thọ cao lên đến 50.000 giờ, giảm chi phí thay thế.
3.2 Tận Dụng Ánh Sáng Tự Nhiên
-
Thiết kế giếng trời, cửa sổ lấy sáng giúp tiết kiệm chi phí điện vào ban ngày.
-
Kết hợp cảm biến ánh sáng để đèn chỉ bật khi cần thiết.
3.3 Tham Gia Các Chương Trình Hỗ Trợ
-
Tại Mỹ và nhiều quốc gia phát triển, doanh nghiệp có thể tham gia chương trình hoàn tiền khi nâng cấp đèn LED từ các công ty điện lực.
4. Quy Trình Lắp Đặt Hoặc Nâng Cấp Hệ Thống Chiếu Sáng
Bước 1: Chuẩn bị vật tư
-
Đèn LED công suất phù hợp
-
Thang công nghiệp, máy khoan, vít, thiết bị bảo hộ
Bước 2: Ngắt điện và tháo đèn cũ (nếu có)
Bước 3: Cố định giá đỡ và lắp đèn
-
Đảm bảo đèn được cố định chắc chắn và đúng vị trí thiết kế.
Bước 4: Đấu nối dây điện
-
Đấu đúng thứ tự màu dây: nóng, nguội, tiếp đất. Dùng băng cách điện và đầu nối chuyên dụng.
Bước 5: Kiểm tra hoạt động và điều chỉnh ánh sáng
-
Kiểm tra vùng sáng, độ rọi, độ chói. Điều chỉnh góc chiếu nếu cần thiết.
5. Lợi Ích Khi Đầu Tư Hệ Thống Chiếu Sáng Nhà Xưởng Hiện Đại
✅ Tiết kiệm chi phí lâu dài: Dù chi phí ban đầu cao hơn, nhưng giảm điện năng và bảo trì trong nhiều năm.
✅ Tăng hiệu suất lao động: Nhân viên làm việc trong môi trường sáng, rõ ràng sẽ giảm sai sót và mệt mỏi.
✅ Tạo hình ảnh chuyên nghiệp: Hệ thống chiếu sáng tốt giúp nhà máy trở nên hiện đại, chuyên nghiệp hơn trong mắt đối tác.
✅ Tuân thủ quy định pháp lý: Đảm bảo đầy đủ tiêu chuẩn về an toàn lao động và môi trường.
Thiết kế chiếu sáng nhà xưởng là một trong những hạng mục đầu tư mang lại hiệu quả lâu dài nhưng thường bị xem nhẹ. Với các hướng dẫn trên, bạn đã có nền tảng vững chắc để triển khai hệ thống chiếu sáng tối ưu cho nhà máy, xưởng sản xuất hay kho hàng của mình.
Nếu bạn cần tư vấn cụ thể hơn, hãy liên hệ với đơn vị chuyên thiết kế và thi công chiếu sáng công nghiệp để được hỗ trợ tốt nhất.
