TCVN 9211:2012 – CHỢ, TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ

Markets – Design Standard

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 9211:2012 quy định các yêu cầu thiết kế xây dựng mới và cải tạo chợ trong đô thị, nông thôn, miền núi. Mục đích là đảm bảo chợ phù hợp quy hoạch, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân cư, đồng thời bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường và phát triển bền vững.

Chợ là công trình kiến trúc công cộng quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống xã hội, thương mại và văn hóa địa phương.

I. Phân loại chợ

Theo TCVN 9211:2012, chợ được phân thành các loại:

Chợ tổng hợp: kinh doanh nhiều ngành hàng.
Chợ chuyên doanh: tập trung một hoặc vài ngành hàng đặc thù.
Chợ dân sinh: quy mô nhỏ (xã, phường quản lý), phục vụ nhu cầu hàng ngày.
Chợ đầu mối: tập trung lượng hàng lớn, phân phối đi các kênh khác.
Chợ truyền thống văn hóa: gắn với đặc trưng địa phương, phục vụ cả du lịch.

Ngoài ra còn có chợ nông thôn và chợ miền núi – thường được xếp hạng 3.

II. Quy hoạch và khu đất xây dựng

Bán kính phục vụ:
- Chợ hạng 1: không quy định.
- Chợ hạng 2: ≤ 3.000 m, phục vụ 9–12 vạn dân.
- Chợ hạng 3: ≤ 1.000 m, phục vụ 1,5–2 vạn dân.
Tiêu chuẩn sử dụng đất:
- Tối thiểu từ 12 – 16 m²/điểm kinh doanh (tùy quy mô).
- Đất chợ nông thôn: từ 2.000 – 3.000 m².
- Miền núi, vùng sâu: có thể bố trí cụm chợ liên xã.
Yêu cầu vị trí:
- Thuận tiện giao thông, nguồn hàng.
- Không đặt gần trường học, bệnh viện, khu cần cách ly tiếng ồn.
- Đảm bảo khoảng cách an toàn PCCC, vệ sinh môi trường.

III. Các bộ phận chức năng của chợ

Ban quản lý chợ: văn phòng, phòng kiểm nghiệm VSATTP, quản lý chất lượng, bảo vệ, y tế.
Kinh doanh thường xuyên: hàng hóa (thực phẩm, may mặc, đồ gia dụng…) và dịch vụ (ăn uống, ngân hàng, sửa chữa…).
Kinh doanh không thường xuyên: khu vực bán hàng tự do, ngoài trời hoặc trong mái che.
Bộ phận phụ trợ – kỹ thuật: vệ sinh, kho, bãi xe, xử lý rác, trạm điện, cấp thoát nước, phòng PCCC, không gian tín ngưỡng.

IV. Thiết kế mặt bằng tổng thể

Tỷ lệ diện tích đất:
- Nhà chợ chính (có mái): < 40%.
- Mua bán ngoài trời: > 25%.
- Giao thông nội bộ và bãi xe: > 25%.
- Sân vườn, cây xanh: ≥ 10%.
Nguyên tắc thiết kế:
- Bố trí hợp lý, cảnh quan hài hòa.
- Có lối thoát hiểm, giao thông PCCC.
- Đảm bảo tiếp cận cho người khuyết tật (TCXDVN 264:2002).

V. Nhà chợ chính

Không gian chính: điểm kinh doanh (lô quầy), giao thông mua hàng, ban quản lý, dịch vụ, phụ trợ, kỹ thuật.
Quy chuẩn diện tích:
- Lô quầy tối thiểu 3 m²/điểm.
- Giao thông mua hàng ≥ 50% diện tích kinh doanh.
- Hành lang chính ≥ 3,6 m, hành lang phụ ≥ 2,4 m.
Kết cấu:
- Nhà 1 tầng: cao ≥ 4,5 – 6 m (tùy khẩu độ).
- Nhà ≥ 2 tầng: cao ≥ 4,5 m mỗi tầng.
- Vật liệu chịu lực: bê tông cốt thép, gạch, thép.
Nội thất: bố trí đồng bộ, đảm bảo thẩm mỹ, thông thoáng, an toàn cháy nổ.

VI. Hệ thống kỹ thuật

Cấp thoát nước: đúng tiêu chuẩn TCVN 4474, 4513.
Điện – chiếu sáng: phù hợp TCVN 7447.
Thông gió, điều hòa: theo TCVN 5687.
PCCC: theo TCVN 2622, TCVN 6161.
Thông tin, camera, biển hiệu: lắp đặt đầy đủ.
Xử lý rác thải: có khu tập kết, xử lý sơ bộ trước khi vận chuyển.

VII. Duy tu và bảo dưỡng

Công trình chợ phải được bảo trì định kỳ.
Kiểm tra hệ thống kỹ thuật, PCCC, cấp thoát nước.
Vệ sinh môi trường và quản lý an toàn thực phẩm thường xuyên.

VIII. Ý nghĩa và ứng dụng

Phát triển kinh tế – xã hội: chợ là trung tâm giao thương, hỗ trợ lưu thông hàng hóa.
An toàn và sức khỏe cộng đồng: đảm bảo vệ sinh, phòng cháy chữa cháy, thoát nạn.
Quy hoạch đô thị và nông thôn: góp phần tổ chức không gian công cộng hiện đại, văn minh.
Bảo tồn văn hóa: với chợ truyền thống, gắn liền lễ hội, du lịch.

IX. Kết luận

Tiêu chuẩn TCVN 9211:2012 là căn cứ pháp lý và kỹ thuật quan trọng trong thiết kế, xây dựng và cải tạo chợ ở Việt Nam. Tiêu chuẩn bao quát từ quy hoạch, phân hạng, yêu cầu kiến trúc – kỹ thuật đến vận hành, bảo dưỡng.

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và xu hướng thương mại hiện đại, việc tuân thủ tiêu chuẩn giúp xây dựng chợ an toàn, tiện nghi, thẩm mỹ và bền vững, đồng thời tạo nền tảng để phát triển các trung tâm thương mại và siêu thị trong tương lai.

Tải bản gốc

👉TCVN 9211:2012 – CHỢ, TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ (PDF gốc)

Ứng dụng thực tế với ALEDVN

Tại Việt Nam, ALEDVN không chỉ là đơn vị tiên phong trong chiếu sáng LED cho sân vườn, công trình, nhà xưởng mà còn đồng hành cùng các dự án thiết kế và cải tạo chợ, trung tâm thương mại theo đúng TCVN 9211:2012.

Chúng tôi cam kết:

Tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn quốc gia trong tư vấn, thiết kế và triển khai hệ thống chiếu sáng, PCCC, cấp thoát nước và các hạng mục kỹ thuật khác.
Đảm bảo an toàn – thẩm mỹ – hiệu quả cho không gian chợ, từ khu vực kinh doanh, giao thông nội bộ, bãi xe cho đến các công trình phụ trợ.
Tối ưu năng lượng với giải pháp chiếu sáng LED thông minh, giảm chi phí vận hành nhưng vẫn đáp ứng đầy đủ độ sáng, độ rọi theo tiêu chuẩn.
Đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm hỗ trợ khảo sát, kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, giúp công trình vận hành ổn định, bền vững.